Çin ve Filipinler, Güney Çin Denizi’ndeki egemenlik ihtilaflarının çözümü için güven arttırıcı önlemler kapsamında dışişleri bakanlıkları arasında doğrudan iletişim mekanizması kurulması konusunda mutabakata vardı.
İki ülke liderleri, Filipinler Devlet Başkanı Ferninand Marcos Jr’ın Pekin’deki temaslarının ardından yayılmadıkları ortak açıklamada, Güney Çin Denizi’ndeki sorunların, “ilişkilerin bütününü bozmaması” gerektiğini vurguladı.
Görüş ayrılıklarının barışçıl yollardan yönetilmesinin öneminin vurgulandığı açıklamada, “Çin Dışişleri Bakanlığının Sınır ve Okyanus İşleri Dairesi ile Filipinler Dışişleri Bakanlığının Deniz ve Okyanus İşleri Dairesi arasında doğrudan iletişim mekanizması oluşturulması kararlaştırılmıştır.” ifadesi yer aldı.
İki ülkenin Sahil Güvenlik birimleri arasında pratik iş birliğinin yararına işaret edilen açıklamada, Yıllık Savunma Güvenliği Görüşmeleri’nin de başlatılmasının kararlaştırıldığı kaydedildi.
Filipinler liderinin ziyaretinde iki ülke arasında altyapı, finans ve elektronik ticaret gibi alanları içeren 14 işbirliği anlaşması imzalandı.
Marcos, haziranda göreve başlamasından bu yana ilk kez Çin’i ziyaret etti. İki ülke liderleri, Kasım 2022’de Tayland’ın başkenti Bangkok’da düzenlenen Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği Örgütü (APEC) Zirvesi’nin marjında yüz yüze görüşmüştü.
Güney Çin Denizi anlaşmazlığı
Çin, ilk kez 1947’de yayımlanan, “Dokuz Çizgi Hattı” adı verilen haritayla Güney Çin Denizi’nin yüzde 80’inde egemenlik iddiasında bulunuyor. Deniz altı kaynakları açısından zengin bölgedeki hak iddiaları başta Filipinler olmak üzere Vietnam, Brunei ve Malezya gibi kıyı komşusu ülkelerle egemenlik ihtilafına yol açıyor.
Pekin’in ihtilaflı bölgede inşa ettiği yapay adaları askeri üsler kurarak silahlandırması da ABD ve bölge ülkeleriyle gerginliğe yol açıyor.
Uluslararası kamuoyunda “Paracel” ve “Spratly” olarak bilinen takımadalar, Vietnam tarafından “Hoang Sa” ve “Truong Sa”, Çin tarafından ise “Şişa” ve “Nanşa” olarak adlandırılıyor.
Lahey’deki BM Daimi Uluslararası Tahkim Mahkemesi, 2016’da Filipinler’in başvurusuyla verdiği kararda, Çin’in, Güney Çin Denizi’nde tek taraflı egemenlik taleplerinin yasal olmadığına karar vermişti.